Plac Wolności w opowieści Jacka Kachela

9 listopada w Książnicy Beskidzkiej odbył się kolejny wykład z serii "Historii czar". Tym razem historyk i dziennikarz Jacek Kachel zabrał słuchaczy w historyczną podróż na rynek w Białej, który obecnie nosi nazwę Placu Wolności.

Kontekst historyczny

Spotkanie rozpoczęło się od rzucenia światła na tło historyczne. Kachel wspomniał o okresie ostrej germanizacji, którą Austriacy wprowadzili od roku 1772 aż do 1867. Po klęsce Austrii, zadanej jej przez Prusy, cesarz Franciszek Józef dążył do utrzymania swojej władzy i doprowadził do powstania monarchii austro-węgierskiej. To wydarzenie otworzyło drogę do autonomii dla poszczególnych krajów, w tym Galicji, gdzie językiem urzędowym ponownie stał się polski.

Wiatr liberalizmu i przemiany społeczne

W miarę wzrostu autonomii, w Białej zapanował liberalizm, który zaczął jednak słabnąć około 1890 roku. Nacjonaliści niemieccy, zafascynowani polityką Bismarcka i zjednoczonych Niemiec, zaczęli dominować, prowadząc działania przeciwko polskiej kulturze. Mimo obowiązującego prawa, w bialskim magistracie zaczął funkcjonować wyłącznie język niemiecki.

Walka o polskość

W tak nieprzychylnym otoczeniu powstawały oazy polskości, takie jak Czytelnia Polska. Przy placu Franciszka zakorzeniły się Chrześcijańskie Związki Zawodowe i Towarzystwo Gimnastyczne Sokół, przygotowując się do potencjalnego powstania przeciwko austriackiemu zaborcy.

Burzliwe czasy I Wojny Światowej

Jacek Kachel przypomniał także epizody z okresu I wojny światowej, opowiadając o bitwie nad Białą, wymarszu ochotników do Legionów, oraz pobycie w naszym mieście brygady Legionów na przełomie stycznia i lutego 1915 roku. Społeczno-polityczna sytuacja w tamtym okresie była trudna, a relacje polsko-austriackie napięte.

[DAWNY]1699865808526[/DAWNY]

Antyaustriackie protesty a Plac Wolności

Spotkanie zakończyło się niezwykłą opowieścią o antyaustriackich protestach na ziemiach polskich po podpisaniu traktatu pokojowego w Brześciu w lutym 1918 roku. Pomnik legionowy, postawiony przez Polaków w Białej w 1916 roku, został rozebrany przez samych inicjatorów, wyrażając sprzeciw wobec braku wzmianki o Polsce w traktacie.

Zakończenie cyklu "Historia Czar"

Organizatorem tego niezwykłego cyklu spotkań jest stowarzyszenie WspólnotaBB. Spotkanie prowadziła dyrektor Książnicy Beskidzkiej, Katarzyna Ruchała, a wśród gości pojawiła się radna Rady Miejskiej w Bielsku-Białej, Urszula Szabla. To wyjątkowe spotkanie kończy tegoroczny cykl "Historii czar", lecz jak obiecują organizatorzy, podobne wydarzenie odbędzie się w przyszłym roku.