Kultura dla każdego – Teatr Polski i sukces cyklu „Spektakle bez barier" 2025

Teatr Polski w Bielsku-Białej już po raz dwunasty zrealizował projekt „Spektakle bez barier”, udowadniając, że sztuka sceniczna może być w pełni dostępna także dla osób z niepełnosprawnościami. W ramach tegorocznej edycji odbyły się spektakle z audiodeskrypcją, tłumaczeniem na język migowy i napisami dla niesłyszących, a także warsztaty i wystawy angażujące osoby z dysfunkcjami wzroku i słuchu.

Musical o królowej swingu i dotyk teatru

Inauguracja projektu miała miejsce w czerwcu – zaprezentowano musical Viva Maria!, poświęcony postaci Marii Koterbskiej. Na spektakl zaproszono osoby niewidome, którym towarzyszyła audiodeskrypcja w wykonaniu Anity Jancii. Uczestnicy wydarzenia wzięli również udział w spotkaniu z Igą Sylwestrzak, autorką kostiumów do musicalu, oraz w warsztatach poświęconych jego scenografii.

Kilka dni później w Centrum Seniora przy ul. Dmowskiego otwarto kolejną odsłonę wystawy „Dotknij teatru”, na której zaprezentowano dotykowe makiety scenografii spektakli, rzeźby i tyflografiki autorstwa Renaty Kudzi, Anny Uniwersał i Piotra Uniwersała. Uzupełnieniem wernisażu była rozmowa z twórcami, tłumaczona na język migowy przez Macieja Pileckiego.

Makiety, które pozwalają „zobaczyć” scenę

Jak tłumaczyła Joanna Feikisz – specjalistka od audiodeskrypcji – pomysł tworzenia makiet zrodził się podczas pracy nad opisem scenografii do spektaklu Wanda. Symboliczna przestrzeń monodramu okazała się zbyt trudna do oddania słowami, dlatego powstała pierwsza dotykowa makieta. Dziś są one tworzone niemal do każdego przedstawienia.

Anna Uniwersał, odpowiedzialna za ich wykonanie, podkreśla, że projektując makiety, szczególną uwagę zwraca na faktury i proporcje. Używa różnych materiałów – tkanin, drewna, lusterek – by oddać jak najwierniej teatralne realia. Ruchome elementy, takie jak otwierające się drzwi czy jeżdżąca armata, cieszą się dużym zainteresowaniem podczas warsztatów edukacyjnych.

Edukacja, spotkania i teatr techniczny

Listopadowe wydarzenie pod hasłem „Teatr ludzi” połączyło zwiedzanie kulis z warsztatami z udziałem aktorek Anny Guzik-Tylki i Marii Suprun oraz prezentacjami pracy technicznej zespołu Teatru Polskiego. Uczestnicy mogli nie tylko poznać historię bielskiej sceny, ale również przymierzyć teatralne kostiumy i wysłuchać opowieści osób odpowiedzialnych za montaż dekoracji i oświetlenie.

Ważnym elementem programu był wykład Michała Justyckiego – artysty i edukatora, jedynego Głuchego doktora sztuki w Polsce. Opowiadał o historii edukacji osób głuchych i znaczeniu języka migowego jako podstawowego narzędzia komunikacji. Poruszające wystąpienie zakończyło się serią pytań ze strony publiczności, uświadamiając uczestnikom, jak wiele barier wciąż należy przełamać.

Teatr otwarty na różnorodność

W ramach „Spektakli bez barier 2025” zaprezentowano również przedstawienia: Hotel Westminster, Służące do wszystkiego, Mayday i Iwona, księżniczka Burgunda – wszystkie z udogodnieniami dla osób z niepełnosprawnościami słuchu i wzroku. Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z Funduszu Promocji Kultury.

„Spektakle bez barier” to nie tylko teatr w nowoczesnym i dostępnym wydaniu, ale przede wszystkim przestrzeń wspólnego doświadczania sztuki – bez względu na ograniczenia. Teatr Polski w Bielsku-Białej potwierdza, że dostępność w kulturze to standard, a nie wyjątek.

[ZT]22596[/ZT]