25 lat budowania mostów partnerstwa i przyjaźni z miastem Wolfsburg

Tegoroczne obchody Dni Bielska-Białej były okazją do powitania szczególnych gości. Liczna i reprezentatywna delegacja z niemieckiego miasta Wolfsburg, świętowała z nami 25. rocznicę podpisania  umowy o wzajemnej przyjaźni i partnerstwie. Z tej to okazji, w Willi Sixta, odbył się wernisaż artystów-rezydentów z Wolfsburga (Walter Winter i Tim Dalhoff), w Galerii ZPAP można było obejrzeć wystawę trójki artystów („Create”), a w sali koncertowej bielskiego ZPSM posłuchać koncertu w wykonaniu uczniów zaprzyjaźnionych szkół muzycznych z Wolfsburga i Bielska-Białej.

W trakcie kilkudniowego pobytu gości z Niemiec w naszym mieście, z inicjatywy Horsta Weissa doszło do oficjalnego spotkania delegacji z Wolfsburga z przedstawicielami bielskiej FSM i podpisania umowy o wymianie młodzieży i zespołów artystycznych. W umowie znalazł się także zapis o możliwości utworzenia w Bielsku-Białej Towarzystwa Polsko-Niemieckiego. 

Pierwsza wymiana kulturalna

Zgodnie z ustaleniami, w drugiej połowie 1990 r. w Wolfsburgu zaprezentowały się: w lipcu Grupa Estradowa „Hulanka”, a w październiku chór męski „Harfa”. Rok później, w ramach rewizyty, w Bielsku-Białej wystąpiły zespoły z Wolfsbura - chór żeński i grupa taneczna. Od 1991 r. współpracę z partnerem niemieckim z dużym powodzeniem kontynuowało Bielskie Centrum Kultury oraz nowo utworzone w naszym mieście Towarzystwo Polsko-Niemieckie, któremu przewodniczył ówczesny wiceprezydent Bielska-Białej Zbigniew Leraczyk. Bliskie relacje z Weissami sprawiły, iż regularnie powierzano mi pilotowanie bielskich zespołów artystycznych wyjeżdżających do Wolfsburga.

Młode pokolenie buduje mosty przyjaźni

Horst Weiss widział ogromny potencjał w młodym pokoleniu i był przekonany, że to właśnie ono, nienaznaczone wojenną przeszłością jest w stanie budować mosty przyjaźni między narodami. Staraniem Horsta, począwszy od 1992 r., organizowane były tygodniowe, wakacyjne wyjazdy bielskiej młodzieży do Niemiec, zawsze z bogatym, atrakcyjnym programem. W rewizycie, młodzież skupiona w wolfsburskim Ośrodku Chrześcijańskim Jugenddorf gościła w Bielsku-Białej. Młodzi ludzie, reprezentujący oba miasta, mieli szansę poznać się bliżej i tworzyć relacje, które miały trwać przez lata. W tej wymianie młodzieży uczestniczyliśmy rodzinnie - żona Krystyna oraz córki Agnieszka i Katarzyna - pełniąc rolę opiekunów grup - wspominał nasz rozmówca Zygmunt Czernek.

Ważnymi wydarzeniami zacieśniającymi bielsko-wolfsburską współpracę, były Kongresy krajowych Towarzystw Niemiecko-Polskich i Polsko-Niemieckich, organizowane w Wolfsburgu (1994) i w Bielsku-Białej (1995). Oprawę muzyczną Kongresu w Niemczech zapewnili bielscy artyści – utalentowana pianistka Aleksandra Krzanowska, młodzieżowych chór „Ave Sol” oraz Bielska Orkiestra Dęta z braćmi Pawłem i Łukaszem Golcami, wtedy jeszcze uczniami bielskiej szkoły muzycznej. Koncerty orkiestry na dziedzińcu zamkowym i w plenerze przyciągnęły uwagę i wywołały owacje, a lokalna prasa opisała je, jako muzykę budującą mosty.  Bielscy dęciacy wielokrotnie koncertowali w Wolfsburgu.

Zadość uczynienie krzywdom wojennym

Horst Weiss i jego żona Gizela nie tylko przyczynili się do budowy mostów kulturalnych między miastami, lecz także podjęli inicjatywę na rzecz zadość uczynienia polskim robotnikom przymusowym, którzy pracowali niewolniczo w niemieckich zakładach Volkswagena w czasie II wojny światowej. Wraz z członkami prężnie działającego Towarzystwa Niemiecko-Polskiego zapewniali bezinteresowną pomoc materialną i finansowe wsparcie tym, którzy doświadczyli tragedii i cierpieli w tamtym okrutnym okresie. W maju 1995 r. udział robotników przymusowych w uroczystościach 50. rocznicy zakończenia wojny, organizowanych w Wolfsburgu był dla nich wyróżnieniem. W fabryce Volkswagena przyjmowani byli z wielką atencją i honorami.

Honorowy Obywatel miasta Bielska-Białej

Małżeństwo Weissów odegrało niezwykle ważną rolę w kształtowaniu relacji między naszymi miastami, co zostało docenione. W 1994 r. Horst Weiss otrzymał tytuł Honorowego Obywatela Bielska-Białej. Mój rozmówca podzielił się także osobistymi refleksjami na temat wieloletniej współpracy z Weissami:
Z Gizelą i Horstem łączyła nas rodzinna ponad 20-letnia przyjaźń, która sprzyjała organizacji i realizacji wielu wspólnych przedsięwzięć. Odejście Horsta (zm. w marcu 2012 r.) zamknęło etap naszych wzajemnych przyjacielskich kontaktów i zakończyło nasze aktywne uczestnictwo we współpracy z Wolfsburgiem. Dziś niestety bielskie Towarzystwo Polsko-Niemieckie już nie istnieje a dwie dekady wakacyjnej wymiany młodzieży (1992-2011) przeszły do historii. Również opiekuńcze spot-kania Gizeli i Horsta z polskimi, przymusowymi robotnikami organizowane w Wolfsburgu, Bielsku-Białej i beskidzkich miejscowościach, dobiegły końca. Pozostały miłe i piękne wspomnienia oraz wdzięczność za dobro, którym Horst obdarzał swoich bliskich znajomych i przyjaciół. Horst kochał ludzi i kochał muzykę. Był przyjacielem młodzieży i Bielska-Białej, był wybitnym humanistą i europejczykiem.

Wymiana kulturalna trwa nadal

2 września br. w dwóch wernisażach niemieckich artystów uczestniczyła delegacja z Wolfsburga na czele z nadburmistrzem Dennisem Weilmannem i prezesem Towarzystwa Niemiecko-Polskiego Adamem Ciemniakiem. Wśród gości znaleźli się również radni miejscowych ugrupowań politycznych. Warto wspomnieć iż Weilmann w swoim oficjalnym wystąpieniu podkreślił zasługi Horsta Weissa, nazywając go „ojcem partnerstwa” pomiędzy naszymi miastami. 
Jubileuszowe świętowanie ćwierćwiecza partnerstwa potwierdza, że zasiane przed laty przez Gizelę i Horsta Weissów ziarna współpracy kulturalnej, w pełni owocują.

Niedawno (06/07 br.) w Wolfsburgu gościło kilku członków bielskiego ZPAP z prezesem Mirosławem Mikuszewskim. Na tamtejszym zamku prezentowali bogatą kolekcje prac bielskich twórców-plastyków. Natomiast we wrześniu 2023 r. dwie bielskie artystki: Karina Czernek - malarka i Dorota Koperska - fotografka odwiedzą Wolfsburg, aby przedstawić wspólny projekt artystyczny, inspirowany cytatem z książki Wirginii Woolf - „Są gorsety, ale skrzydeł nie ma”.