Jak bawić się z dzieckiem by wspierać jego rozwój? Psycholog dziecięcy podpowiada

Spontaniczna, przyjemna i dobrowolna – to cechy, które definiują zabawę. Dla dziecka jest ona naturalnym sposobem odkrywania świata, a dla rodzica może stać się okazją do budowania pozytywnej relacji oraz wsparcia w rozwoju malucha. Jak sprawić, by wspólna zabawa była zarazem radosna i edukacyjna?

Etapy rozwoju zabawy – kiedy dorosły powinien dołączyć?

Każdy rodzic powinien pamiętać, że nie w każdym etapie rozwoju dziecka jego aktywne uczestnictwo w zabawie jest konieczne. Najmłodsze dzieci na początku bawią się same, poznając swoje ciało i otoczenie. Z czasem do ich świata dołączają przedmioty – grzechotki, maskotki, klocki, które są dotykane, gryzione i rzucane.

– Pod koniec okresu żłobkowego dziecko zaczyna dostrzegać innych oraz ich zabawki. Dopiero w wieku przedszkolnym pojawia się zabawa grupowa, w której dorosły może pełnić funkcję organizatora – tłumaczy psycholog Karolina Kolman, ekspertka platformy poradnikowej #MAMYNATORADĘ fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Jego rola polega na nauce zasad współpracy, pomaganiu w radzeniu sobie z porażkami oraz zachęcaniu do podejmowania wyzwań.

Jakie zabawy są najbardziej rozwijające?

W zależności od etapu rozwoju dziecka warto wybierać odpowiednie aktywności:

Zabawa tematyczna – dzieci naśladują dorosłych, odgrywają role lekarza, nauczyciela czy kucharza. Wspólne udział w takich zabawach pozwala rodzicowi nauczyć dziecko ważnych zachowań, np. jak radzić sobie w gabinecie lekarskim.

Zabawa konstrukcyjna – budowanie z klocków, układanie puzzli czy tworzenie modeli z plasteliny wspiera rozwój kreatywności, logicznego myślenia i sprawności manualnej.

Zabawy ruchowe – skakanie, bieganie, wspinaczka to ważny element rozwoju fizycznego. Rodzic powinien dać dziecku swobodę, interweniując tylko w niebezpiecznych sytuacjach.

Eksperymenty i zabawy badawcze – pozwalają dziecku odkrywać świat, np. poprzez obserwacje przyrody, zabawy z wodą czy proste eksperymenty domowe.

Ile czasu dziennie na zabawę z dzieckiem?

Nie ma jednej odpowiedzi na pytanie, ile czasu dziennie rodzic powinien poświęcić na zabawę z dzieckiem. Najważniejsze jest pełne zaangażowanie. Lepsze będzie 15 minut intensywnej wspólnej zabawy niż dwie godziny spędzone na pół gwizdka, z telefonem w ręce.

– Dziecko samo sygnalizuje, kiedy potrzebuje towarzystwa rodzica, a kiedy woli pobawić się samodzielnie – tłumaczy psycholog Karolina Kolman, ekspertka fundacji Ogólnopolski Operator Oświaty. – Warto uczyć się rozpoznawania tych sygnałów.

Czy zabawki są niezbędne?

Zabawki są pomocne, ale ich nadmiar może przytłoczyć dziecko i ograniczyć jego kreatywność. Czasem garnek i drewniana łyżka mogą być lepszymi narzędziami do zabawy niż elektroniczny gadżet. Ważne jest, by zabawki były dostosowane do wieku i wspierały rozwój dziecka, zamiast go ograniczać.

Technologie, takie jak telewizja czy gry komputerowe, mogą być interesujące dla dziecka, ale powinny być dawkowane rozsądnie. Nadmiar ekranów może wpływać negatywnie na koncentrację i rozwój umiejętności poznawczych.

Nauka dzielenia się zabawkami

Jeśli dziecko ma rodzeństwo, warto nauczyć je zarządzania własnymi zabawkami. Metoda trzech pudełek może pomóc w uniknięciu konfliktów:

• Pierwsze pudełko – zabawki tylko dla jednego dziecka.
• Drugie pudełko – zabawki drugiego dziecka.
• Trzecie pudełko – zabawki wspólne, dostępne dla wszystkich.

Dziecko nie powinno być zmuszane do dzielenia się zabawkami. Warto nauczyć je, że może odmówić, ale też zachęcać do wspólnej zabawy.

– Zabawa to kluczowy element dziecięcego świata. Będąc jego częścią, możemy nie tylko pomóc w prawidłowym rozwoju dziecka, ale też budować trwałe i silne więzi – podkreśla psycholog Karolina Kolman. – Podchodźmy świadomie do tego, jak spędzamy czas z naszymi pociechami.

Podpowiedzi dla rodziców

• Angażuj się w zabawę całkowicie, nawet jeśli to tylko 15 minut dziennie.
• Nie zasypuj dziecka zabawkami - prostota rozwija kreatywność.
• Ograniczaj wpływ technologii i zachęcaj do aktywności fizycznej.
• Wspieraj samodzielność, ale miej czas na wspólną zabawę, gdy dziecko tego potrzebuje.