Wybierasz się za granicę? Musisz to wiedzieć. Poradnik turystyczny – jesienny last minute

Wszystko, co powinieneś wiedzieć wyjeżdżając za granicę. Poradnik turystyczny – jesienny last minute. Zbiór przydatnych informacji dla tych, którzy planują wyjazd poza Unię Europejską lub strefę Schengen. 

• Jesienny wyjazd poza Unię Europejską lub strefę Schengen? Sprawdź, na co musisz uważać w trakcie podróży.
• Jak zachować się na granicy i na lotnisku
• Niezbędne dokumenty w podróży
• Dziecko w podróży

W wielu krajach przepisy są na tyle restrykcyjne, że za blachą z pozoru rzecz możesz narobić sobie dużych problemów

Jeśli zabierzesz ze sobą do domu kawałek rafy koralowej lub muszlę chronionego gatunku, może Ci za to grozić kara pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5. W Holandii kupisz legalnie marihuanę, ale za jej wywóz do większości europejskich krajów możesz trafić do więzienia – w niektórych krajach grozi za to nawet kara śmierci. Samochodem możesz przewieźć 10 cygar, statkiem – 50, a kanapkę z serem musisz zjeść przed unijnym szlabanem.

Dowód osobisty czy paszport?

Przed podróżą związaną z przekraczaniem granicy państwowej RP (stanowiącej zarówno „granicę zewnętrzną” jak również „granicę wewnętrzną UE”) należy sprawdzić posiadanie wymaganych do tego celu dokumentów poświadczających tożsamość i obywatelstwo, czyli odpowiednio: ważnego dokumentu paszportowego lub dowodu osobistego.

Należy pamiętać, że polski dowód osobisty uprawnia tylko do przekraczania granic:

• państw członkowskich Unii Europejskiej: Austria, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Cypr, Czechy, Dania, Estonia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Malta, Niemcy, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Szwecja, Węgry, Włochy;
• państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG): Islandia, Lichtenstein, Norwegia;
• Konfederacji Szwajcarskiej (CH) (nieprzynależącej ani do UE, ani do EOG, ale respektującej w kwestii swobody przemieszczania się osób postanowienia jednej z umów sektorowych zawartych z UE);
• tych państw trzecich, które zdecydowały się na zwolnienie obywateli RP z obowiązku legitymowania się paszportami podczas przekraczania ich granic: Albania, Bośnia i Hercegowina, Czarnogóra, Macedonia, Serbia, Gruzja, Mołdawia oraz Turcja

Jeśli podróżuje się do kraju trzeciego poza terytoria Unii Europejskiej i strefy Schengen, należy upewnić się w przedstawicielstwie dyplomatycznym lub urzędzie konsularnym tego państwa, jakie dokumenty podróży i z jakim terminem ważności będą wymagane do przekroczenia granicy, czy ewentualnie będzie potrzebna wiza i gdzie należy się o nią ubiegać, a także jakie inne warunki wjazdu i pobytu należy spełnić

Przekraczanie granicy własnym samochodem

Przekraczając granicę państwa pojazdem, kierowca musi posiadać:

• prawo jazdy,
• dowód rejestracyjny oraz
• dowód zawarcia obowiązkowego ubezpieczenia komunikacyjnego.

W przypadku, gdy pojazd nie jest własnością podróżnego, należy upewnić się, czy kraj docelowy i państwa tranzytowe nie wymagają specjalnego pisemnego upoważnienia od właściciela pojazdu.
Gdy podróżuje się samochodem poza Unię Europejską, należy zaopatrzyć się dodatkowo w tzw. Zieloną Kartę, czyli międzynarodowe ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej lub wykupić tzw. ubezpieczeni graniczne.

Na wszelki wypadek - EKUZ

Gdy podróżuje się do państw członkowskich Unii Europejskiej warto zaopatrzyć się w Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ), która uprawnia do podstawowego leczenia na terytorium Unii Europejskiej. Niezależnie od posiadania takiej Karty, rekomenduje się zawarcie umowy o dodatkowe indywidualne ubezpieczenie kosztów leczenia. W związku z epidemią COVID-19 należy też ustalić przed wyjazdem, czy w danym kraju obowiązuje konieczność posiadania testów na COVID

​​​​​​Na granicy

• Podróż przez drogowe przejście graniczne

Wjeżdżając się na drogowe przejście graniczne, należy ustawić się na odpowiednim pasie ruchu. W zależności od środka transportu wjeżdżamy na pas przeznaczony dla ruchu osobowego, ruchu ciężarowego lub dla autobusów. UWAGA ! W przejściach granicznych mogą być wydzielone odrębne pasy:

• dla obywateli UE, EOG, CH (Szwajcarii) – „UE,EOG,CH”,
• dla obywateli państw trzecich „wszystkie paszporty”,
• dla osób zwolnionych z obowiązku wizowego „wiza niewymagana”,
• dla osób, które korzystają z przywilejów i immunitetów określonych w odrębnych przepisach.

Dodatkowo, w celu usprawnienia ruchu granicznego, przy wjeździe do Polski, na niektórych przejściach granicznych znajdują się tzw. Zielone Pasy przeznaczone dla osób, które nie przewożą towarów podlegających zgłoszeniu celnemu. W trakcie kontroli granicznej należy podporządkować się poleceniom funkcjonariuszy oraz stosować się do znaków drogowych i sygnalizacji świetlnej na przejściu granicznym. Bez zgody funkcjonariuszy nie można samodzielnie oddalać się z miejsca kontroli. Teren przejścia granicznego można opuścić po zakończeniu odprawy granicznej i celnej

Gdy wybieramy się w podróż samolotem

Na lotnisko należy przybyć około 3 godz. przed planowanym odlotem samolotu, pamiętając, że:

• musimy zgłosić się do odprawy biletowo-bagażowej (chyba że dokonaliśmy jej online),
• przejść przez kontrolę bezpieczeństwa oraz odprawę graniczną (przy podróżach poza strefę Schengen).

Należy pamiętać, że infrastruktura każdego z lotnisk jest inna, a odnalezienie właściwej ścieżki wymaga nieraz czasu, zwłaszcza jeżeli osoba podróżuje przez dany port lotniczy po raz pierwszy.

Warto też mieć na względzie, że w związku z zaostrzeniem przepisów prawa UE, które nakładają obowiązek szczegółowego weryfikowania przez funkcjonariuszy SG podczas przekraczania granicy zewnętrznej danych wszystkich podróżnych, w tym także obywateli UE (zarówno na wjazd jak i wyjazd), a także konieczność kontrolowania autentyczności danych zapisanych w chipach paszportów biometrycznych, co może wpływać na wydłużenie czasu oczekiwania na przeprowadzenie tych procedur – rekomenduje się uwzględnienie tego faktu w celu uniknięcia potencjalnych niedogodności z tym związanych.

Poza tym niektóre godziny i pory roku (np. sezony świąteczne, sezon ferii i wakacji) także mogą powodować zwiększenie liczby podróżnych, a co za tym idzie, wydłużenie czasu oczekiwania na kontrolę bezpieczeństwa i odprawę graniczną. Warto także (dot. ob. UE, EOG i CH) skorzystać z opcji szybkiej procedury kontrolnej tzw. „samoodprawy” z wykorzystaniem bramek „ABC” (Automated Border Control”) w niektórych portach lotniczych (Warszawa, Modlin, Wrocław, Poznań i Kraków). Odpowiedzialne podejście podróżnych do powyższych zaleceń ogranicza liczbę stresujących sytuacji

Bagaż i kontrola bezpieczeństwa na lotniskach

Bagaż podlega ograniczeniom, zarówno jeśli chodzi o wagę, rozmiar, jak i zawartość. Przewoźnik ma prawo do ustalenia własnych ograniczeń dotyczących np. liczby lub wielkości przewożonego bagażu. Nie wszystkie przedmioty mogą być transportowane drogą lotniczą. Niektóre z nich należy przewozić tylko w bagażu rejestrowanym, gdyż nie można ich wnieść na pokład samolotu w bagażu podręcznym. Lista przedmiotów zabronionych do transportu drogą lotniczą, znajduje się na stronie internetowej Urzędu Lotnictwa Cywilnego (www.ulc.gov.pl)

UWAGA !

Należy pamiętać, aby nigdy nie pozostawiać bagażu bez opieki. Każdy bagaż bez widocznego nadzoru traktowany jest przez służby lotniskowe jako potencjalne zagrożenie, co wiąże się ze wszczęciem odpowiednich procedur bezpieczeństwa, takich jak ewakuacja portu i konieczność rozpoznania bagażu przez specjalistów pirotechników. Procedury te są czasochłonne i mogą mieć wpływ nawet na opóźnienia lotów.

Nie należy brać od nieznajomych osób pakunków i bagażu o nieznanej zawartości. Należy odmawiać prośbom o „przewiezienie czegoś”. W przypadku spotkania się z podejrzaną propozycją, należy natychmiast powiadomić służby lotniskowe. W przypadku zauważenia bagażu lub innego przedmiotu/pakunku bez opieki należy natychmiast powiadomić właściwe służby odpowiedzialne za zapewnienie bezpieczeństwa i porządku publicznego na lotnisku. Pamiętać należy, że pozostawienie bagażu bez opieki może skutkować sankcjami karnymi.

Dziecko w podróży - wymagane dokumenty

Dokumentami uprawniającymi dzieci do przekraczania granicy i pobytu za granicą oraz poświadczającymi obywatelstwo i tożsamość posiadacza (bez względu na ich wiek) są:

• ważny paszport lub dowód osobisty.

Wniosek o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej składają rodzice lub ustanowieni przez sąd opiekunowie albo jeden z rodziców lub ustanowionych przez sąd opiekunów wraz z pisemną zgodą drugiego z rodziców lub ustanowionego przez sąd opiekuna, poświadczoną za zgodność podpisu przez organ paszportowy lub notariusza.

Przy składaniu wniosku o wydanie dokumentu paszportowego osobie małoletniej, jest wymagana obecność osoby małoletniej, która ukończyła 5 lat.

• Paszport wydany małoletniemu, który nie ukończył 13 lat, jest ważny 5 lat od daty jego wydania.
• Paszport wydany małoletniemu, który ukończył 13 lat, jest ważny przez 10 lat od daty jego wydania.
• W szczególnie uzasadnionych przypadkach dopuszcza się wydawanie małoletniemu urodzonemu za granicą paszportu tymczasowego przez konsula.

Osobie małoletniej, która posiada obywatelstwo polskie, może być wydany dowód osobisty. Rodzice mogą wystąpić o dowód osobisty nawet dla nowonarodzonego dziecka, pod warunkiem posiadania nadanego mu numeru PESEL.

• Dowód osobisty wydany osobie, która nie ukończyła 5. roku życia, jest ważny przez okres 5 lat od daty wydania dowodu osobistego.
• Dowód osobisty wydany osobie, która ukończyła 5. rok życia, jest ważny przez okres 10 lat od daty wydania dowodu osobistego.

Dowód osobisty jest dokumentem stwierdzającym tożsamość i obywatelstwo polskie osoby na terytorium:

• Rzeczypospolitej Polskiej,
• innych państw członkowskich Unii Europejskiej,
• państw Europejskiego Obszaru Gospodarczego nienależących do Unii Europejskiej,
• państw niebędących stronami umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, których obywatele mogą korzystać ze swobody przepływu osób na podstawie umów zawartych przez te państwa ze Wspólnotą Europejską i jej państwami członkowskimi, 
• na podstawie jednostronnych decyzji innych państw, uznających ten dokument za wystarczający do przekraczania ich granic.

Zasady przekraczania granicy przez osoby niepełnoletnie Polski ustawodawca nie ustanowił sformalizowanego, określonego wzoru pełnomocnictwa, upoważnienia notarialnego czy innej formy zgody na samodzielny lub w towarzystwie osoby trzeciej, niebędącej jej rodzicem lub opiekunem prawnym – wyjazd osoby niepełnoletniej poza granice RP.

Tym niemniej Straż Graniczna może dokonać szczegółowego sprawdzenia, czy podróż odbywa się za wiedzą i zgodą opiekunów prawnych. Przed podróżą do państwa trzeciego zaleca się zasięgnąć informacji, czy taka zgoda na podróż nie będzie wymagana przez władze docelowego państwa podróży lub w państwie tranzytu. W takim przypadku najlepiej jest zwrócić się z zapytaniem do przedstawicielstwa dyplomatycznego lub placówki konsularnej takiego państwa, czy wymaga ono zgody rodziców lub opiekunów prawnych dziecka albo wystawionego przez nich pełnomocnictwa, a jeśli tak, to w jakiej formie