11 "tysiąclatek" w powiecie bielskim. Spacer ze Stowarzyszeniem Olszówka

Pod koniec lat 50. XX wieku Polska stanęła przed wyzwaniem, które na zawsze zmieniło krajobraz edukacyjny kraju. Inicjatywa „tysiąca szkół na Tysiąclecie Państwa Polskiego” była jednym z najambitniejszych projektów infrastrukturalnych PRL-u. Zainicjowana przez Władysława Gomułkę, zyskała szerokie poparcie społeczne i szybko przekształciła się w ogólnonarodowy program budowy szkół, przedszkoli, internatów oraz innych obiektów edukacyjnych. O tym wszystkim opowie, podczas sobotniego spaceru, dr Maciej Bujakowski.

Lata powojenne były okresem dynamicznych zmian i odbudowy państwa. Po zniszczeniach wojennych, w których ucierpiała znaczna część infrastruktury, władze musiały zmierzyć się z problemem przeludnionych szkół, złych warunków sanitarnych i braku odpowiedniego zaplecza dydaktycznego. Szybki wzrost liczby ludności, tzw. baby boom, sprawił, że konieczność budowy nowych szkół stała się priorytetem.  

Program budowy tysiąclatek wpisywał się w szeroko zakrojoną politykę modernizacji kraju i jego przemysłowego rozwoju. Nowe szkoły miały kształcić przyszłe pokolenia inżynierów, techników i specjalistów, którzy mieli wspierać rozwijającą się gospodarkę.

Budowa tysiąclatek wymagała ogromnych nakładów finansowych. Choć główne koszty pokrywało państwo, to społeczność lokalna odgrywała kluczową rolę w realizacji projektu. Mieszkańcy często angażowali się w tzw. czyny społeczne, czyli dobrowolne prace przy wznoszeniu budynków. Wspólny wysiłek znacząco przyspieszał proces budowy i zmniejszał jej koszty.  

W Bielsku-Białej oraz okolicach powstało łącznie 11 tysiąclatek, w tym w miejscowościach takich jak Wilkowice, Kozy czy Czechowice-Dziedzice. Każda z nich była symbolem zaangażowania społeczności w rozwój lokalnej edukacji.

Nie wszyscy wiedzą, że tysiąclatki miały także dodatkowe funkcje poza edukacyjnymi. W ramach przygotowań na ewentualne zagrożenia militarne część szkół wyposażano w schrony dla ludności cywilnej. Podziemia niektórych budynków zaprojektowano w taki sposób, by mogły służyć jako szpitale polowe w razie wojny. Ten aspekt projektowania szkół pozostaje jednym z mniej znanych elementów historii programu tysiąclecia.

W ramach projektu „Bielsko-Biała – miasto historycznych splotów” Stowarzyszenie Olszówka organizuje bezpłatną wycieczkę, podczas której uczestnicy będą mieli okazję poznać tajemnice jednej z tysiąclatek. Wycieczkę poprowadzi dr Maciej Bujakowski, który przybliży ciekawostki dotyczące budowy szkół oraz ich roli w lokalnej społeczności.  

Dzięki współpracy ze Szkołą Podstawową nr 31 w Starym Bielsku uczestnicy będą mogli zajrzeć do miejsc, które na co dzień są niedostępne, w tym do podziemi kryjących schrony.  

• Kiedy: 16 listopada 2024 r. (sobota), godzina 10:00  
• Prowadzący: dr Maciej Bujakowski  
• Zapisy są obowiązkowe ze względu na ograniczoną liczbę miejsc. Szczegóły dotyczące miejsca zbiórki zostaną przekazane po rejestracji.  

Kontakt:  
[email protected]  
693 315 998