Lato pachnące macierzanką

Wiosenne zapachy odeszły już w zapomnienie ale ich miejsce zastąpił słodki i upajający zapach lipy. Jednak to nie jedyny zapach jakim cieszy nas lato. W ogródkach i na balkonach towarzyszy nam przecież lawenda i liczne aromatyczne zioła. Jednym z nich jest macierzanka piaskowa (Thymus serpyllum).

Macierzanka zwana inaczej tymiankiem wąskolistnym to drobny półkrzew osiągający wysokość od 3 do 30 cm, mający pełzające pędy z liśćmi o lancetowatym kształcie i fioletowawych, drobnych kwiatach. Macierzanka pisakowa jest naszym rodzimym gatunkiem, który w stanie naturalnym możemy spotkać w miejscach piaszczystych, suchych i mocno nasłonecznionych. Ci z państwa, którzy mieli okazję spacerować po Pustyni Błędowskiej z pewnością widzieli niewiele odrastające od ziemi kępki tej rośliny, przy których uwijały się pszczoły. Macierzanka bowiem będąc rośliną miododajną intensywnie wabi te owady.

W 1613 roku profesor Akademii Krakowskiej Szymon Syreński w swoim zielniku wspominał o właściwościach leczniczych i zastosowaniu macierzanki. W XVI wieku roślinę tą nazywano dzięcieliną. I taka właśnie nazwa została użyta dużo później przez Adama Mickiewicza gdzie w „Panu Tadeuszu” napisał: „ gdzie panieńskim rumieńcem dzięcielina pała”.

Surowcem zielarskim jest głównie ziele ale również pozyskiwany z macierzanki olejek eteryczny. Roślinę to charakteryzuje aromatyczny zapach, który poczujemy już przy niewielkim potarciu jej dłonią oraz gorzki i korzenny smak. Zioło jest zbierane ze stanowisk naturalnych lub upraw.

Cząberek czyli nasza macierzanka zawiera olejek eteryczny bogaty w tymol i karwakrol, garbniki, flawonoidy oraz związki goryczowe.

Ze względu na zawartość substancji gorzkich i aromatycznych, które wykazują właściwości rozkurczowe, wiatropędne, poprawiające trawienie oraz pobudzające wydzielanie soku żołądkowego zioło to znalazło zastosowanie w zaburzeniach pracy przewodu pokarmowego. Poleca się je używać w bólach brzucha i kolkach w obrębie jamy brzusznej, przy niestrawności wywołanej przez nadmierną fermentację czy wzdęciach. Sprawdzi się też w niedokwaśności u dzieci i dorosłych oraz braku apetytu.

Ta silnie pachnąca bylina ma też właściwości lekko wykrztuśne i antyseptyczne co daje możliwość wykorzystania jej w nieżytach dróg oddechowych z występującym kaszlem. Pomocna będzie w zapaleniu oskrzeli lub zapaleniu płuc.

Zewnętrznie napary z macierzanki mają zastosowanie w stanach zapalnych jamy ustnej, ostrym zapaleniu gardła lub krtani oraz owrzodzeniach jamy ustnej. W starszych książkach zielarskich znajdziemy polecenie stosowania okładów w bólach reumatycznych i nerwobólach. Ponieważ macierzanka ma też właściwości łagodzące i ściągające to przyniesie ulgę w oparzeniach termicznych, odleżynach, trądziku czy świądzie skóry.

Można też stosować ją do smarowania i okładów po ukąszeniu owadów lub pająków. Przy stanach zapalnych sromu lub pochwy warto przygotować sobie irygacje z naparem z tego ziela. Ponieważ macierzanka jest bogata w olejek aromatyczny można przygotować sobie z niej kąpiel, która będzie działała odświeżająco, wzmacniająco i uspokajająco ale załagodzi też podrażnienia skóry. Olejek możemy wykorzystywać do inhalacji w celu udrożnienie nosa. Olejku tego nie powinno się stosować w czasie ciąży.

Macierzanka znalazła też swoje miejsce w kuchni gdzie będzie dodatkiem do potraw tłustych lub ciężko strawnych takich jak mięso, farsze, sosy czy pasztety. Z jednej strony wzbogaci smak a z drugiej wspomoże trawienie.

Tymianek wąskolistny to bylina o niewielkich wymaganiach w uprawie dlatego warto ją posadzić w ziołowych ogródkach. Przez to ,że lubi słońce nawet posiadacze rozgrzanych balkonów mogą pomyśleć by ten aromatyczny dodatek znalazł swoje miejsce w skrzynce. Pamiętajmy też , że mimo swoich niezbyt okazałych kwiatów roślina ta posłuży nie tylko nam ale będzie też doskonałym pożytkiem dla pszczół. Więc jeśli chcemy zaprosić do swojego otoczenia tych skrzydlatych pomocników sadźmy macierzankę i cieszmy się jej zapachem, aromatem i zdolnościami leczniczymi.