pixabay
Pod koniec roku 2023 roku średnia krajowa wynosiła 7670,19 zł, jednak to nie oznacza, że większość Polaków zarabiała tę kwotę. Faktem jest, że średnia krajowa jest wysoka, mimo tego, że większość z nas zarabia znacznie mniej. Dlaczego tak jest? Co warto wiedzieć o średniej krajowej i jak jest ona obliczana?
Z pewnością średnia krajowa 2024 interesuje wielu Polaków. Czym jest to pojęcie? Najłatwiej mówiąc, jest to przeciętne wynagrodzenie, czyli średnia płaca obliczana w danym kraju. Kwoty średniego wynagrodzenia za dany miesiąc są przedstawiane przez Główny Urząd Statystyczny zazwyczaj w połowie następnego miesiąca. Jak wyliczana jest średnia krajowa? W celu wykonania obliczeń, brane są pod uwagę głównie wynagrodzenia osobowe brutto, wypłaty z tytułu udziału w zysku, czy też honoraria wypłacane niektórym grupom pracowników. Otrzymana suma jest potem dzielona przez przeciętną liczbę zatrudnionych w danym okresie, wykluczając osoby pracujące za granicą i wykonują pracę nakładczą. Więcej informacji na ten temat znajdziemy na stronie Poradnik Pracownika.
Warto zauważyć, że średnia krajowa raczej nie odzwierciedla wynagrodzeń uzyskiwanych w naszym kraju. Dlaczego tak się dzieje? Przede wszystkim dlatego, że w wyliczeniach brane są pod uwagę także płace ludzi zarabiających najwięcej. W efekcie na średnią krajową mniejszy wpływ mają te osoby, które zarabiają pensję minimalną. Wartość ta jest zawyżana przez osoby zarabiające bardzo duże pieniądze.
Pamiętajmy o tym, że wyliczenia GUS odnoszą się jedynie do tych firm, w których pracuje co najmniej 10 osób. Dzięki temu wiemy, że nie są tutaj ujmowane małe i mikroprzedsiębiorstwa, stanowiące zdecydowaną większość na rynku w Polsce. Poza tym w wyliczeniu nie zwraca się uwagi na osoby zatrudnione na umowę o dzieło lub zlecenie. W Polsce jest bardzo dużo takich osób i często bywają one gorzej wynagradzane.
Statystyki dotyczące przeciętnego wynagrodzenia w 2023 roku oscylują w granicach 7000 zł brutto i wyższych. Co ciekawe, jeszcze w 2015 roku średnia krajowa wynosiła 4000 zł brutto, dlatego widzimy, że płace już od dawna ulegają wzrostom. W niektórych miesiącach dochodziło do lekkiego spadku, co zazwyczaj było związane z przesunięciami w wypłatach premii lub sezonowością. Ogólnie rzecz ujmując, przyjąć można, że w średnim wynagrodzeniu dominuje trend wzrostowy.
Na podstawie uzyskiwanych statystyk widzimy, że średnia krajowa nie stanowi obrazu rzeczywistej sytuacji Polaków. Znacznie lepszym odzwierciedleniem płac jest dominanta i mediana, jednakże te wartości są podawane przez GUS bardzo rzadko. Eksperci uważają, że poziom wynagrodzeń w Polsce jest lepiej opisany przez dominantę - pokazuje ona bowiem wartość dominującą wśród płac Polaków. Kwota ta jest całkowicie różna od podawanej średniej krajowej!
Wiemy już, że średnia krajowa nie wskazuje na realne zarobki uzyskiwane w Polsce. Większość z nas zarabia bowiem najniższą krajową, która aktualnie wynosi 4 242 zł brutto na miesiąc (od lipca będzie to 4 300 zł brutto). Z tego wynika, że średnia krajowa jest ponad dwa razy wyższa niż pensja minimalna. Niestety wysokość średniej krajowej nie jest parametrem miarodajnym, jaki mógłby dokładnie określać zarobki Polaków. Mimo to, często wartość średniej krajowej jest podawana jako ta, która dobrze obrazuje nasze zarobki. To z kolei powoduje ogromne niedowierzanie wśród tych osób, które zarabiają znacznie mniej.
Podsumowując, warto zauważyć, że średnia krajowa to wartość nie wskazująca na realne zarobki Polaków w danym miesiącu. GUS podaje swoje wyliczenia najczęściej w połowie miesiąca i są one zawyżane przez te osoby, które zarabiają najwięcej. Przedstawione wyniki często wzbudzają w nas niedowierzanie, zwłaszcza że tysiące Polaków uzyskuje niższe zarobki niż średa krajowa. Pamiętajmy jednak o tym, że w wyliczeniach Głównego Urzędu Statystycznego, nie bierze się pod uwagę firm zatrudniających mniej niż 10 osób.
