Bielsko-Biała już wkrótce stanie się miastem ogrodów

17 maja w bielskim Ratuszu złożono podpisy pod projektem, będącym wspólną inicjatywą Miasta i Stowarzyszenia Ekologiczno-Kulturalnego Klub Gaja. Efektem tego porozumienia będzie założenie w Bielsku-Białej dwóch ogrodów edukacyjnych – Tajemniczego na niegrzebalnej części cmentarza żydowskiego i Różanego na terenie Willi Sixta przy ul. Adama Mickiewicza. 

[ZT]685[/ZT]

Ogrodoza zamiast betonozy?

Podpisane porozumienie to kolejny przejaw tego, jak ważny jest komfort życia mieszkańców dla władz miasta. Bielski samorząd bardzo dużą wagę przywiązuje do tego, aby mieszkańcom żyło się zdrowiej, w otoczeniu zieleni. Wymyśliliśmy ogrodozę w odpowiedzi na betonozę pojawiającą się ostatnio, niesłusznie tak myślę, w komentarzach o naszym mieście. Po Ogrodzie Motyli, po różnych ogrodach kieszonkowych, po Ogrodzie Różanym przy Willi Sixta powstanie - przy współpracy z mieszkańcami, Klubem Gaja i Gminą Wyznaniową Żydowską - Tajemniczy Ogród, w pięknym anturażu przyrodniczym ze starodrzewem. Miejsce zielone z historią, tradycją i służące mieszkańcom, miejsce wytchnienia w rejonie zurbanizowanym. Bo tak nasi przodkowie zaprojektowali to miasto, że w ścisłym centrum zieleni jest jak na lekarstwo, ale staramy się to zmieniać przez różne działania

– powiedział podczas konferencji prezydent Bielska-Białej Jarosław Klimaszewski.

O przyjęciu inicjatywy powstania Tajemniczego Ogrodu z ogromnym zadowoleniem mówiła przewodnicząca Gminy Wyznaniowej Żydowskiej w Bielsku-Białej Dorota Wiewióra. Jak podkreślała, troska gminy o zieleń nie wynika z realizowanego właśnie projektu, ale ma już 30-letnią historię.

Całkowicie odtworzyliśmy zieleń na części grzebalnej cmentarza. Mamy tam piękne aleje - akacjową, klonową i kasztanową. Nic mnie nie cieszy bardziej, niż widok matek z wózkami spacerujących po cmentarzu, po naszych pięknie wypielęgnowanych ścieżkach. Jest to zderzenie rzeczywistości z historią. Często zatrzymują się nad grobami i zastanawiają się, kto tu leży. Jest zainteresowanie i chwila zadumy

– mówi D. Wiewióra.

Przygotowanie porozumienia w sprawie powstania Tajemniczego Ogrodu poprzedziła inwentaryzacja terenu.

Nie wierzyłam, że jest tam taka ilość różnorodnych roślin, krzewów, drzew i zwierząt. Ta część niegrzebalna zawsze była dla nas troską, bo drzewa rosną, starzeją się i zagrażają sąsiednim domom czy nagrobkom. Dlatego uporządkowanie zieleni, absolutnie nie usuwanie, bardzo nas cieszy

– dodaje przewodnicząca GWŻ.

Koncepcja i projekt ogrodu zostaną wypracowane podczas warsztatów partycypacyjnych z udziałem mieszkańców i specjalistów, m.in. z obszaru architektury krajobrazu, biologii i historii. Podczas trzech wydarzeń w Tajemniczym Ogrodzie bielszczanie będą mogli włączyć się w prace porządkowe, sadzenie roślin oraz budowę schronień dla dzikich zwierząt. Ogród będzie mógł stać się przykładem poszanowania dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego w zakresie unikalnym w skali kraju, a nawet Europy.

Edukacja nie tylko ekologiczna, ale też edukacja historyczna i powiązanie tych dwóch zagadnień to jest chyba największa troska Klubu Gaja i nasza. Chodzi o to, aby wychować młode pokolenie w poszanowaniu tradycji, poszanowaniu miejsca, w którym się znajdują, i jednocześnie zaszczepić młodym wszystkie te wartości, które w dorosłym życiu będą mogli przenieść na swoją płaszczyznę - czyli dbanie o środowisko, ekologię, zieleń

– mówi Dorota Wiewióra.

Teraz teren niegrzebalnej części cmentarza Gmina Wyznaniowa Żydowska przekaże miastu w bezpłatne użytkowanie na okres 30 lat. Proces wypracowania koncepcji ogrodu poprowadzi i sfinansuje Klub Gaja, co potrwa do 30 września br. Następnie kompleksowy projekt klub nieodpłatnie udostępni miastu, a miasto z własnych materiałów i własnym staraniem zrealizuje Tajemniczy Ogród.

To miejsce nieprzeciętne i niepowtarzalne. Lokalizacja tego parku jest ściśle związana z cmentarzem i obserwując to, co tam się dzieje, doszedłem do wniosku, że w Tajemniczym Ogrodzie pokażemy tajemnicę życia i śmierci. Ten park będzie odbiegał od innych parków tym, że będą w nim leżały martwe drzewa. Mieszkańcy Bielska-Białej będą mieli okazję zobaczyć, jak one stają się w żywe, bo na cmentarzu licznie występuje bluszcz pospolity – gatunek wiecznie zielony, który nie obumiera; to będzie takie miejsce refleksji. Będzie tu też bardzo dobrze zachowany podszyt, aby było miejsce żeru dla ptaków. Mamy tu też gatunki podlegające ochronie prawnej, o które trzeba będzie się troszczyć, ale jest też problem – to gatunki inwazyjne roślin, które trzeba będzie wyplenić. To wyzwanie w unaturalnieniu tego miejsca

– mówił o szczegółach najbliższych prac biolog z Instytutu Biologii, Biotechnologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach Zbigniew Wilczek, który brał udział w inwentaryzacji na terenie cmentarza.

Drugi ogród edukacyjny powstanie na terenie Galerii Bielskiej BWA. Dookoła zabytkowej willi Teodora Sixta zaplanowano przestrzeń do interwencji artystycznych – łączących sztukę i ekologię. W wyborze i sadzeniu roślin zwiększających różnorodność biologiczną ogrodu będą uczestniczyć architekci, natomiast pod okiem artystów odbędzie się budowa budek lęgowych dla ptaków, które docelowo trafią pod opiekę młodzieży.

Projekt Święto Drzewa – ogrody dla klimatu realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy finansowanego z Funduszy EOG. Jego zakończenie planowane jest na 2022 rok.

W obecnej rzeczywistości miejsce, które tworzymy, będzie takim miejscem sacrum – pokazującym nam, że jesteśmy z tą przyrodą, z tym miastem, z tym miejscem nierozłączni, że to nasze miejsce. Tu się rodziliśmy i tu będziemy umierali. Musimy sobie uświadomić, że jesteśmy zależni od przyrody, a nasze otoczenie to nie tylko nasz dom, ale też dom ptaków czy np. zapylaczy, bez których nie będziemy istnieć

- podsumował prezes Klubu Gaja Jacek Bożek.