Schrony w Bielsku-Białej. Jak naprawdę wygląda nasze bezpieczeństwo?

Od trzech lat za wschodnią granicą trwa wojna, która zmieniła sposób, w jaki myślimy o bezpieczeństwie. Ostatnie wydarzenia – naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez wrogie drony – tylko potęgują obawy mieszkańców. Naturalne staje się więc pytanie: gdzie moglibyśmy szukać schronienia w sytuacji realnego zagrożenia? Czy bielszczanie będą mieli gdzie się ukryć?

Brak schronów hermetycznych

Najważniejsza informacja jest mało uspokajająca: w Bielsku-Białej nie ma ani jednego schronu kategorii S, czyli hermetycznego obiektu zdolnego chronić przed skutkami ataku bronią masowego rażenia. Funkcjonujące obecnie obiekty zaliczają się wyłącznie do kategorii „ukrycie” – zapewniają częściową ochronę, ale nie są przystosowane do długotrwałego pobytu.

[ZT]10777[/ZT]

102 budowle ochronne i… 88% populacji w teorii

Według danych Urzędu Miejskiego (kwiecień 2022 – dane weryfikowane na mocy nowej ustawy):

• 102 budowle ochronne kategorii U mogą pomieścić 12 430 osób.
• 132 750 mieszkańców znalazłoby schronienie w tzw. miejscach doraźnego schronienia (piwnice bloków, garaże podziemne, wytypowane obiekty użyteczności publicznej).

Razem to 145 180 miejsc, czyli około 88% populacji miasta (165 tys. mieszkańców według GUS z października 2024).

Na papierze wygląda to więc nieźle, jednak warto podkreślić: miejsca doraźnego schronienia to w większości piwnice i podziemia, które dopiero w razie kryzysu miałyby zostać zaadaptowane.

Stan techniczny – spuścizna lat 50. i 60.

Zdecydowana większość bielskich budowli ochronnych powstała w czasach zimnej wojny. Od tamtej pory brakowało przepisów i systemu finansowania ich utrzymania. Ostatnie przeglądy prowadzono do 2021 roku, później zostały wstrzymane. W efekcie obiekty istnieją, lecz ich faktyczna przydatność pozostaje niepewna.

[ZT]3136[/ZT]

Nowa ustawa, nowe definicje

Od stycznia 2025 roku obowiązuje ustawa o ochronie ludności i obronie cywilnej, która jasno definiuje, czym jest schron, ukrycie i miejsce doraźnego schronienia. Wszystkie obiekty przechodzą obecnie kontrolę Państwowej Straży Pożarnej i Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Te, które spełnią warunki techniczne, trafią do Centralnej Ewidencji Obiektów Zbiorowej Ochrony.

[ZT]21192[/ZT]

Przygotowywany jest także Plan rozwoju zasobów budownictwa ochronnego 2025–2030. Na razie jednak brak rozporządzeń wykonawczych i środków finansowych, które pozwoliłyby na modernizację istniejących obiektów lub budowę nowych.

Schrony tylko dla pracowników?

Osobnym problemem są obiekty na terenach zakładów pracy. Choć formalnie spełniają kryteria budowli ochronnych, w praktyce przeznaczone są głównie dla pracowników. Dostęp dla mieszkańców z zewnątrz może być utrudniony.

Mapa i syreny – jak informowani są mieszkańcy?

Lokalizację budowli ochronnych i miejsc doraźnego schronienia można sprawdzić na interaktywnej mapie Państwowej Straży Pożarnej. W przyszłości wszystkie obiekty mają zostać odpowiednio oznakowane.

Miasto posiada też system 45 syren alarmowych (15 mechanicznych i 30 elektronicznych z możliwością nadawania komunikatów głosowych), zintegrowanych z syrenami jednostek OSP. To podstawowy element systemu wczesnego ostrzegania, który – wobec ostatnich naruszeń przestrzeni powietrznej – zyskuje szczególne znaczenie.

Edukacja i świadomość

Urząd Miejski prowadzi działania edukacyjne: udostępnia poradniki, tablice i ulotki z sygnałami alarmowymi, a także szkolenia we współpracy ze spółdzielniami i szkołami. Problem w tym, że sama wiedza nie zastąpi fizycznej infrastruktury.

5 faktów o schronach w Bielsku-Białej

• Prawdziwych schronów w mieście jest bardzo mało – większość to zwykłe piwnice i ukrycia doraźne.

• Inwentaryzacja PSP z 2023 r. wykazała kilkaset miejsc możliwych do wykorzystania w razie zagrożenia.

• Aplikacja „Schrony” pozwala sprawdzić na mapie najbliższe miejsce ochronne w Bielsku-Białej.

• Samorząd prowadzi ewidencję schronów – zgłaszać je muszą szkoły, spółdzielnie, firmy i instytucje.

• Planowane remonty obejmą m.in. piwnice szkół tysiąclecia – pierwsze prace mają ruszyć jeszcze w 2025 roku (jak na razie do zapowiedź na szczeblu ministerialnym, brak dokumentu, który by zawierał szczegółowy wykaz szkół)

Prawdziwa ochrona czy tylko statystyka?

Podsumujmy:

• W Bielsku-Białej nie ma schronów hermetycznych.
• Funkcjonuje 102 budowle kategorii U, lecz w złym stanie technicznym.
• W teorii 88% mieszkańców znalazłoby schronienie w ukryciach i miejscach doraźnych.

Realna gotowość tych obiektów zależy jednak od szybkiej adaptacji i inwestycji, na które wciąż brakuje pieniędzy i jasnych regulacji.

Nowa ustawa daje ramy prawne, ale dopóki nie pojawią się finansowanie i konkretne działania, bielszczanie mogą mieć poczucie, że bezpieczeństwo zapewniają im głównie… statystyki i dobre chęci urzędników.

[ZT]3089[/ZT]

[ZT]21144[/ZT]