Jak zmieni się otoczenie bielskiego dworca do roku 2030, czyli wszystko o planowanym Centrum Przesiadkowym

Bielsko-Biała przygotowuje jedną z największych inwestycji transportowych w swojej historii. Budowa zintegrowanego centrum przesiadkowego przy stacji kolejowej Bielsko-Biała Główna ma nie tylko usprawnić komunikację w mieście, ale także zrewitalizować tereny dotąd niedostępne i uporządkować ruch w kluczowym punkcie regionu.

Od koncepcji do realizacji – chronologia działań

Historia przedsięwzięcia sięga kilku lat wstecz. Już w 2020 roku prezentowano pierwsze wizualizacje przebudowy ul. Warszawskiej i budowy nowego węzła komunikacyjnego. Wówczas pojawiły się pierwsze kontrowersje – np. koncepcja dużego przeszklonego dachu nad peronami wzbudziła dyskusje o proporcjach architektonicznych i wpływie na otoczenie.

W kolejnych latach miasto opracowywało dokumentację i przygotowywało się do pozyskania unijnych funduszy. W marcu 2025 r. podpisano umowę z konsorcjum Pracownia Projektowa Czora i Czora oraz TDM Projekt na wykonanie pełnego projektu budowlanego. Dokumentacja ma być gotowa w 2026 r. Kolejnym krokiem będzie ogłoszenie przetargów na wykonawstwo i rozpoczęcie zasadniczych prac budowlanych.

Zakres inwestycji – co konkretnie się zmieni i powstanie

Skala i kompleksowość projektu obejmuje kilka głównych komponentów:

1. Przebudowa przedpola dworcowego i układu drogowego

• całkowita reorganizacja odcinka ul. Warszawskiej przed dworcem – powstaną dwa ronda turbinowe ułatwiające płynny ruch samochodów i autobusów,
• nowy układ wjazdów i wyjazdów oraz zatoki kiss&ride dla krótkich postojów,
• strefy postoju taksówek i miejsca dla osób z niepełnosprawnościami,
• wydzielone perony autobusów komunikacji miejskiej i dalekobieżnej,
• przebudowa chodników i dróg serwisowych,
• nowe oznakowanie poziome i pionowe, system informacji pasażerskiej.

2. Nowy budynek dworca autobusowego z parkingiem P+R

• powstanie nowoczesny, przeszklony obiekt z zielonym dachem i fasadami przystosowanymi do montażu paneli fotowoltaicznych,
• budynek będzie zintegrowany z piętrowym parkingiem typu Park & Ride, oferującym kilkaset miejsc dla samochodów osobowych,
• w części parterowej przewidziano punkty usługowe (kiosk, bistro, poczekalnia, toalety),
• na wyższych kondygnacjach – przestrzenie biurowe lub obsługi pasażerów.

3. Nowa infrastruktura przesiadkowa

• zadaszone kładki z windami i schodami ruchomymi połączą budynek dworca autobusowego z peronami kolejowymi,
• modernizowana kładka nad ul. Warszawską będzie dostosowana do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością,
• pasażerowie będą mogli w jednym ciągu komunikacyjnym przemieszczać się z parkingu do peronów kolejowych i autobusowych.

4. Rozbudowa sieci rowerowej i pieszej

• nowe ścieżki rowerowe skomunikują centrum przesiadkowe z ul. Warszawską, ul. Piastowską oraz planowaną obwodnicą północną (ul. Nowopiekarską),
• parkingi rowerowe i stacje serwisowe zostaną zlokalizowane przy obu wejściach do węzła,
• piesi zyskają poszerzone chodniki, nowe przejścia przez jezdnię i dojścia do peronów.

5. Rewitalizacja terenów kolejowych i infrastruktury technicznej

• PKP PLK planuje przebudowę części układu torowego, modernizację hali wagonowej i dawnych warsztatów,
• część terenów zostanie uporządkowana, a nieczynne fragmenty torów zlikwidowane,
• część powierzchni będzie przeznaczona na magazyny i zaplecze techniczne.

Architektura i parametry nowego budynku dworca autobusowego

Nowy budynek dworca autobusowego w Bielsku-Białej będzie nowoczesną, przeszkloną konstrukcją zaprojektowaną z myślą o funkcjonalności i ekologii. Obiekt przewidziano jako wielopoziomowy – z parterem dostępnym dla pasażerów i piętrami pełniącymi funkcje parkingowe i biurowo-usługowe. Na dachu znajdą się zielone tarasy – roślinność ma ograniczać efekt miejskiej wyspy ciepła, a jednocześnie pełnić funkcję izolacyjną. Fasady zaprojektowano tak, aby umożliwić montaż paneli fotowoltaicznych, zasilających część instalacji budynku. Wewnątrz powstaną m.in. przestronna poczekalnia, kasy biletowe, toalety, punkty gastronomiczne oraz zaplecze sanitarno-techniczne dla kierowców.

Parametry parkingów Park&Ride

Integralną częścią inwestycji będzie nowy parking Park&Ride, który pozwoli mieszkańcom okolicznych miejscowości zostawiać samochody i przesiadać się na kolej lub autobus. Według założeń projektowych parking pomieści kilkaset miejsc postojowych, w tym miejsca dla osób z niepełnosprawnościami, stanowiska ładowania pojazdów elektrycznych oraz system dynamicznego zarządzania zajętością. W części rowerowej przewidziano stacje naprawcze, monitoring oraz zadaszone stojaki.

Ekologiczne i prospołeczne rozwiązania

Projekt centrum przesiadkowego ma uwzględniać szereg rozwiązań przyjaznych środowisku. Oprócz zielonych dachów i paneli słonecznych planuje się wykorzystanie systemów odzysku wód opadowych do podlewania zieleni i spłukiwania toalet. W obszarze peronów autobusowych oraz placu dworcowego pojawią się drzewa i krzewy rodzime, odporne na suszę i zmiany temperatur. Miasto podkreśla, że inwestycja powinna być nie tylko funkcjonalna, ale także atrakcyjna wizualnie i przyjazna osobom o ograniczonej mobilności – stąd projekt przewiduje windy, pochylne dojścia i szerokie ciągi piesze.

Powiązanie z planowaną obwodnicą północną

Centrum przesiadkowe zostanie połączone z projektowaną północną obwodnicą Bielska-Białej – ulicą Nowopiekarską. Dzięki temu samochody spoza miasta będą mogły w prosty sposób wjeżdżać na parkingi Park&Ride, omijając śródmieście. Rozbudowany układ drogowy z rondami turbinowymi przy ul. Warszawskiej i nowymi wlotami od strony północy ma usprawnić ruch tranzytowy i ograniczyć korki w ścisłym centrum.

Bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów

Szczególny nacisk położono na bezpieczeństwo pieszych i rowerzystów. Modernizowana zabytkowa kładka nad ul. Warszawską zostanie wyposażona w windy oraz pochylnię. Dzięki temu osoby z wózkami i niepełnosprawnościami łatwiej dostaną się na perony. Nowe ścieżki rowerowe i ciągi piesze będą oddzielone od ruchu kołowego barierami oraz pasami zieleni. Dodatkowo inwestycja obejmie system inteligentnego oświetlenia i monitoringu wideo.

Rola i przyszłość zabytkowego budynku dworca kolejowego

Zabytkowy budynek dworca kolejowego Bielsko-Biała Główna, wzniesiony pod koniec XIX wieku pozostaje jednym z najbardziej rozpoznawalnych obiektów architektury transportowej w mieście. Przez dekady pełnił funkcję głównego punktu obsługi pasażerów ruchu dalekobieżnego i regionalnego. Po realizacji centrum przesiadkowego jego rola ma ulec częściowemu ograniczeniu – zasadnicza obsługa autobusów i ruchu lokalnego zostanie przeniesiona do nowego budynku dworca autobusowego przy ul. Podwale. Mimo to historyczny gmach wciąż będzie funkcjonował jako stacja kolejowa i główny punkt odprawy podróżnych korzystających z pociągów.

W dokumentacji projektowej podkreślano, że inwestycja nie ingeruje w strukturę ani elewację budynku – zmiany ograniczą się do modernizacji otoczenia, rewitalizacji placu przed dworcem i budowy nowych kładek. Dotąd nie ogłoszono wiążącej decyzji co do ewentualnej zmiany funkcji części pomieszczeń – rozważane są koncepcje utworzenia w nich przestrzeni wystawienniczych, edukacyjnych czy usługowych, ale na obecnym etapie są to jedynie warianty dyskusyjne. Miasto i PKP deklarują, że dalsze decyzje dotyczące zabytku będą podejmowane w ścisłej współpracy z konserwatorem zabytków i po konsultacjach społecznych, aby zachować zarówno jego walory architektoniczne, jak i rolę w systemie komunikacyjnym regionu.

Koszty, finansowanie i harmonogram

Łączny koszt budowy centrum przesiadkowego wynosi około 366,8 mln zł, z czego:

• 219,5 mln zł pochodzi z dotacji unijnej,
• ok. 147,3 mln zł z budżetu miasta.
• Dodatkowo PKP PLK przeznaczy ok. 80 mln zł na modernizację infrastruktury kolejowej.

[ZT]17590[/ZT]

Harmonogram prac:

• do 2026 r.: dokumentacja i uzyskiwanie zezwoleń,

• 2026–2028 r.: budowa głównych obiektów,

• możliwe przesunięcie zakończenia inwestycji do 2029–2030.

Opinie społeczne i kontrowersje

Najwięcej emocji wywołały wstępne wizualizacje z 2020 r. Ówczesny przewodniczący Rady Miejskiej Janusz Okrzesik pytał, czy projekt nie zaburzy ładu przestrzennego. Miasto zapewniło, że finalne rozwiązania zostaną dopracowane w konsultacjach z mieszkańcami i ekspertami. Na etapie przygotowania dokumentacji nie odnotowano większych protestów – dominują pytania o funkcjonalność parkingów i wygodę przesiadek.

Perspektywy i kolejne kroki

Prace projektowe już trwają. Po ich zakończeniu i rozstrzygnięciu przetargów ruszy budowa. Docelowo centrum przesiadkowe ma stać się wizytówką nowoczesnego transportu zbiorowego w Bielsku-Białej. Centrum Przesiadkowe ma szansę stać się symbolem zmiany – z prowizorycznych rozwiązań komunikacyjnych na zintegrowaną, zrównoważoną infrastrukturę służącą mieszkańcom i podróżnym.